حمزه عموی پیامبر (صلیالله علیه وآله)، بعد از حضرت ابوطالب از بزرگترین حامیان ایشان بوده؛ در منابع کهن تاریخی، نقش حمزه را مؤثر در دورهی بعثت یادکردهاند. بامطالعه و بررسی منابع تاریخی میتوان به جایگاه افراد و اشخاص در نزد نویسنده و یا میزان اثرپذیری از شرایط جامعه و حکومت را کشف کرد. در این نوشتار سعی میشود به رویکرد بلاذری نسبت به گزارشهای مربوط به حمزه پرداخته شود. کتاب انساب الاشراف ازجمله کتب ارزشمند سده سوم هجری میباشد؛ علیرغم نامش تنها نسب نامه نیست بلکه نسبشناسی در برابر اطلاعات گرانبهای تاریخی آن، حجم اندکی را شامل میشود. در بخش نسب بنیهاشم به شخصیت حمزه پرداخته است. تلاش این نوشتار بر این است که شخصیت حمزه را از دیدگاه بلاذری با تکیه بر انساب الاشراف در دو بخش مکه (اسلام آوردن، فضایل) و مدینه (بدر، احد، شهادت و...) بررسی کند. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با رویکرد تاریخی میباشد. دستاورد تحقیق بررسی دیدگاه راویان در صدر اسلام و همچنین موضع نویسنده باوجود شرایط و بستر زمانی آن دوران، نسبت به شخصیت حمزه در چه خواهد بود.
ابن الندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ترجمه و تحقیق تجددمحمد رضا، بیتا، بیجا، بینا.
البلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، جمل من انساب الاشراف، حققه و قدم له الاستاذ الدکتور سهیل زکار و دکتر ریاض زرکلی، بإشراف مکتب البحوث و الدراسات فی دارالفکر، للطباعه و النشر والتوزیع، 1417.
البلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، نسخه الاستاذ الشنقیطی المحفوظه بدار الکتب المصریه، التعلیق رضوان محمد رضوان، دارالکتب العلمیه، بیروت لبنان، 1412.