بررسی تطبیقی نظرات ابن تیمیه با سیره نبوی (صلی‌الله علیه و آله) در احکام اموات با محوریت شهادت حمزه سیدالشهدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای مدرسی معارف گرایش تاریخ و تمدن اسلامی

چکیده

به این نظریه؛ نباید نقش «شی زدایی شهید» را در جامعه جاهلی صدر اسلام تقلیل داد و اکنون نیز شاهد جاهلیت از نوع مدرن آن هستیم و «مسئله شی گشتگی» که توسط هژمونی نظم بین‌الملل تداوم یافته، توسط حضور معنوی شهید، همچنان «شی زدایی» می‌گردد. به سبب شهرتِ تضاد اندیشه‌ها و نظرات ابن تیمیّه با دیگر فِرَق اسلامی و به‌ویژه شیعیان اثنی عشری، با نگاه ایجاد زمینه وحدت و ترویج تفکر صواب و رفع اندیشه‌های باطل در فضایی خالی از تعصّب نابجا، با روش تطبیقی به مقایسه نظرات ابن تیمیه و سیره نبوی (صلی‌الله علیه و آله) در چندین موضوع از احکام میت، با محوریت شهادت حمزه سیدالشهدا پرداخته و به این نتایج دست یافتیم؛ نظر ابن تیمیه، با سیره نبوی (صلی‌الله علیه و آله)؛ الف- در برخی موارد کاملاً موافق: (1- جواز گریه بر اموات، 2- جواز سلام بر اموات، 3- جواز دعا بر مردگان، 4- جواز زیارت قبور)، ب- و در برخی موارد اختلاف‌نظر وجود دارد: (1- اقامه مجالس عزا 2- نوحه‌سرایی 3- شدّ رحال) که جا دارد این اختلاف‌ها نیز با توجّه به وجود سیره نبوی (صلی‌الله علیه و آله) در منابع فریقین، مورد بازبینی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


1- قرآن کریم.
3- ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی بن محمد جزری، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، دارالفکر، بیروت، 1409ق.
4ـــــ، الکامل فی التاریخ، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، موسسه مطبوعاتی علمی، تهران، 1371ش.
5- ابن تیمیه، احمد بن تیمیه حرّانی، اقتضاء الصراط المستقیم، محقق، العقل، ناصر عبد الکریم، بیروت، دار عالم الکتب، چاپ هفتم، 1419ق.
7ـــــ احمد بن تیمیه حرّانی، منهاج السنه، تصحیح محمد رشاد، مدینه النشر.
8- ابن حجر عسقلانی، شهاب الدین، الإصایه فی تمییز الصحابه، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1415ق.
9- ابن سعد، ابوعبدالله محمد بن سعد، هاشمی، الطبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، انتشارات فرهنگ و اندیشه، چاپ اوّل، تهران، 1374ش.
12- ابن هشام، أبی محمد عبدالملک، سیرة النبویه (صلی‌الله علیه و آله)، تعلیق و شرح محمد محی الدین، مطبعه حجازی، قاهره، 1382ق.
13- احمد بن حنبل، مسند حنبل، دار صادر، بیروت، 1313ق.
15- بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، أنساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، طبع اوّل، بیروت، 1417ق
16- بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، دارالفکر، بیروت، 1401ق.
17- بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة، مترجم محمود مهدوی دامغانی، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اوّل، تهران، 1361ش.
18- تونه ای، مجتبی، فرهنگنامه حج، انتشارات مشهور، قم، 1390ش.
20- حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق یوسف مرعشی، دارالمعرفه، بیروت، 1406ق.
21- حرّ عاملی، محمد بن الحسن، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، کتاب فروشی اسلامیّه، تهران، 1403ق.
23- ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، موسسة الرساله، چاپ هفتم، بیروت، 1410ق.
26- راوندی، قطب الدین، الخرائج و ااجرائح، موسسة الإمام المهدی، قم، 1409ق.
27- سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن أبی داوود، سیّد محمد اللحام، دارالفکر، چاپ اوّل، بیروت، 1410ق.
32- صدوق، محمّد بن علی بن حسین بابویه قمی، مصحح علی اکبر غفاری، معانی الاخبار، دارالکتب الاسلامیّه، تهران، 1377ش.
33- طباطبائی، سیّد محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیّد محمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ بیست و سوّم، قم، 1386ش.
36- طوسی، محمّد بن حسن، امالی، ترجمه صادق حسن زاده، اندیشه هادی، قم، 1388ش.
40- محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعة، دارالکتب الإسلامیّه، تهران، 1369ش.
41- مجلسی، محمد باقر، بحارالآنوار، دارالکتب الإسلامیّه، چاپ دوّم، تهران، 1363ش.
43- نیشابوری، مسلم بن حجّاج، صحیح مسلم، مصحّح اسماعیل بن احمد طرابلسی، دارالطباعه العامره، بیروت، 1329ق
44- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوّم، تهران، 1369ش.