نقش رسانه در مهندسی فرهنگی گفتمان همگرایی در جهان اسلام
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
واگرایی و تفرقه یکی از مسائل مهم جهان اسلام در دوره معاصر به‌حساب می‌آید. متفکران و نخبگان اسلامی برای حل این مشکل، راهکارهای ارزشمندی را ارائه دادهاند. پاسخ‌های متفکران اسلامی برای این بحران، متأسفانه در حالت نخبگانی و نظری باقی مانده و کارآمدی آن‌ها مستلزم خروج از حالت اندیشه‌ای و نهادینه‌سازی در سطح اجتماع و توده‌های جامعه است. این پژوهش در پی پاسخ به این مسئله است که چگونه می‌توان گفتمان با کمک رسانه همگرایی را در جهان اسلام مهندسی و فرهنگ‌سازی نمود؟ مهندسی فرهنگی بر این فرض مبتنی است که فرهنگ، امری ثابت و لایتغیر نیست و می‌توان آن را به‌مرور تغییر داد و مهندسی نمود. یافته‌های تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد که از طریق کارکردهای رسانه‌ها می‌توان همگرایی در جهان اسلام را مهندسی فرهنگی کرد و به وضعیت مطلوب فرهنگ همگرایی دست یافت؛ زیرا رسانه‌ها به‌عنوان نیروی تأثیرگذار در فرایند فرهنگ‌سازی و تثبیت افکار، اعتقادات، اصول، مبانی، ارزش‌ها و هنجارها زمینه‌های همگرایی را فراهم خواهد آورد.
دهقانی، محسن، (1386)، اتحاد ملی و انسجام اسلامی از منظر نهج‌البلاغه و رهبران اسلامی، قم، گلستان ادب.
دیندارفرنوش، فیروز و حسین صدرینیا، (1388)، روابط عمومی و رسانه، نشر سایه‌روشن.
راجرز، اورت میچل، (1387)، تاریخ تحلیلی علم ارتباطات؛ رویکردی شرح‌حال نگارانه، ترجمه: غلامرضا آذری، تهران، نشر دانژه.
رهبری، دیدار با مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى،26 اردیبهشت 1394 و دیدار با مسئولان نظام و میهمانان بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللى وحدت19 دی 93 و پیام رهبری به مناسبت کنگره عظیم حج، 27 شهریور 1394.
شرف‌الدین، سید حسین و سید مهدی گنجیانی، (پاییز 1392)، «هالیوود و توطئه‌ی اسلام هراسی با شگرد نفوذ در ناخودآگاه»، معرفت فرهنگی اجتماعی، ش16، ص99-125.
شیرودی، مرتضی، کاظمی، سید آصف، (پاییز 1390)، «نقش رسانه‌های غرب در برابر گسترش اسلام در غرب»، سخن تاریخ، ش14، ص137-180.
علمالهدی، سید حامد، (۳ مرداد ۱۳۹۶)، زبان رسانه در پیشبرد اهداف تقریب اهمیت بسزایی دارد، خبرگزاری تقریب، https://taghribstudies.net/index.php/2015-09-14-09-58-52/3353-2017-07-25-12-11-11.
علی‌اکبری، عباس، (19 خرداد 1392)، نقش رسانه‌ها در تحولات فرهنگی، دانشکده صداوسیما، قم، http://qomirib.ac.ir/index.aspx?pid=99&articleid=28238.
عیسی‌زاده، عباس، شرف‌الدین، سید حسین و سید حسین اخوان علوی، (بهار 1396)، «زمینه‌ها و نقاط عطف اسلام هراسی رسانه‌ای»، معرفت فرهنگی اجتماعی، ش 30، ص50-30.
فخرایی، مرضیه. (1385)، فرهنگ کارآفرینی، تهران، اندیشگاه شریف.
قائم‌مقامی، ف، (1356)، آموزش با استعمار فرهنگی، تهران، انتشارات جاویدان.
کاظمی، سید آصف، (1393)، «بازتاب‌های سیاسی گفتمان تکفیر»، مجموعه مقالات هفدهمین جشنواره شیخ طوسی (ره)، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).
ــــــــ، (1394)، «اسلام هراسی درونی؛ نزاع غرب با اسلام در سایه گفتمان»، مجموعه مقالات هجدهمین جشنواره شیخ طوسی (ره)، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).
کاظمی، سید علی‌اصغر، (1370)، نظریه همگرایی در روابط بین‌المللی «تجربه جهان سوم»، تهران، انتشارات پیک ایران.
گرانمایه پور، علی، شریفی، زینب، (پاییز 1389)، «بررسی نقش رسانه‌ها در تغییر رویکرد اسلام هراسی پنهان به‌سوی اسلام هراسی آشکار در کشورهای غربی»، مطالعات رسانه‌ای، ش10، ص143-154.
)