1
دانشجوی حوزوی سطح ٣ رشته تاریخ اهل بیت(ع)، جامعه الزهرا(س)
2
استاد حوزه و دانشگاه ؛ شورای انجمن علمی پژوهشی تاریخ جامعه الزهرا (س)،
چکیده
جعفر بن ابی‌طالب، از صحابه برجسته پیامبر اسلام (ص) و پسرعموی ایشان، نزد رسول خدا(ص) جایگاهی ممتاز داشت. در منابع تاریخی و حدیثی، اعم از متقدم و متأخر، جنبه‌های مختلف شخصیتی و زندگی او در قالب روایات و گزارش‌ها مطرح شده است. بررسی این شخصیت از آن جهت اهمیت دارد که جایگاه معنوی او نزد پیامبر (ص) و ابعاد الگووار شخصیت او، همواره الهام‌بخش جامعه اسلامی بوده است. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای، روایات مرتبط با جعفر بن ابی‌طالب در کتاب الطبقات الکبری اثر ابن سعد را بررسی و ابعاد گوناگون مطرح‌شده درباره این صحابی بزرگ را استخراج کرده است. همچنین، نحوه معرفی جعفر بن ابی‌طالب توسط ابن سعد و تفاوت‌های آن با منابع تاریخی و حدیثی شیعه و اهل سنت تحلیل شده است. ابن سعد در اثر خود، از طریق ۴۰ روایت، فضایل اخلاقی فردی و اجتماعی جعفر را به تصویر کشیده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با وجود برخی احادیث منحصربه‌فرد در کتاب الطبقات الکبری، برخی فضایل برجسته این صحابی در این اثر نادیده گرفته شده است. از جمله این موارد می‌توان به شجاعت جعفر در نبرد موته، چگونگی دفن او، شأن نزول آیه ۱۹ سوره حدید، نماز مشهور او، و دفاع از حقانیت اسلام در هجرت به حبشه اشاره کرد که در منابع دیگر ذکر شده‌اند اما ابن سعد به آن‌ها نپرداخته است.
)