این پژوهش به بررسی نقش اساسی و جایگاه نخبگی جعفر بن ابی‌طالب در حکومت نبوی می‌پردازد و بر اساس نظریۀ نقش نخبگان در تغییرات اجتماعی، تلاش دارد تأثیر او را در فرهنگ‌سازی و تمدن‌سازی دوران رسول‌الله (ص) تحلیل کند. پرسش اصلی پژوهش این است که جعفر بن ابی‌طالب چگونه توانست در فرآیند تمدن‌سازی و تحولات فرهنگی جامعه نبوی ایفای نقش کند و چه عواملی جایگاه اجتماعی او را به‌عنوان یک نخبه در تمدن‌سازی اسلامی تثبیت کرد؟ فرضیه تحقیق بر این مبنا استوار است که عملکرد جعفر بن ابی‌طالب در جامعه نبوی، همسو با ارزش‌های اسلامی و در راستای راهبردهای تمدن‌ساز رسول‌الله (ص) بوده و او گام‌های مؤثری در این مسیر برداشته است. این پژوهش با روش تحلیل محتوای متون تاریخی و روایی به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای سامان یافته است. بررسی متون تاریخی نشان می‌دهد که جعفر بن ابی‌طالب، به‌واسطۀ همسانی عملکرد او با ارزش‌های مورد تأیید جامعه اسلامی، جایگاه فرهنگ‌ساز خود را در جامعۀ عصر نبوی تثبیت کرده و در تمدن‌سازی این دوره نقشی برجسته داشته است. از عوامل اصلی در نخبگی و تمدن‌سازی او می‌توان به پذیرش اسلام از آغاز بعثت، ایمان قلبی و رفتار مبتنی بر هنجارهای اسلامی، نقش‌آفرینی در هجرت به حبشه و اعلام جهانی رسالت پیامبر(ص)، و همراهی نزدیک با رسول‌الله(ص) اشاره کرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که جعفر بن ابی‌طالب با تأکید بر اصول رهبری الهی، ایمان به خداوند، و باور عمیق به پیامبر (ص)، نقشی کلیدی در گسترش فرهنگ و تمدن نبوی ایفا کرده است. عملکرد او در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی، تأییدی بر جایگاه والای او در میان نخبگان تمدن‌ساز عصر نبوی است.
)