نقد آزادی بیان و عقیده در اندیشه طالبانیزم پسا جمهوریت مطالعه موردی کتاب (الامارت الاسلامیه و نظامها)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تاریخ معاصر جهان اسلام، مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، افغانستان.

چکیده

معامله دوحه ماهیت و تحویل قدرت در افغانستان را ساده سازی کرد و طالبان بعد از تسلط، 15 آگست 2021، الزامات داخلی و خارجی را نادیده گرفت. تا جایی‌که رهبران این گروه قرائت و رفتار‌شان را جزئی از دین دانستند. نقد «آزادی بیان و عقیده» در اندیشه فکری و سیاسی طالبانیزم بدین جهت مورد واکاوی قرار گرفته، که در دو مقطع زمانی «امارت» طالبانیزم با پسوند اسلامی صرفا ابزاری برای انحصار قدرت متمرکز و تک قومیتی بوده است. تحقیق حاضر با بررسی دلایل و شواهد، به این پرسش پاسخ می دهد که حقانی در «الامارت الاسلامیه و نظامها»، چگونه دین را ابزاری برای حفظ قدرت، با سرکوب آزادی‌های مدنی و تنوع قومی- مذهبی در افغانستان قرار داده است؟. یافته‌های تحقیق این است که نفی جمهوریت و انتخابات در اندیشه فکری و سیاسی طالبانیزم که خود را در آن بازنده می‌داند، با استناد به مشروعیت امیرالمومنین غیر قابل تعدیل می باشد. این در حالی است که سیاست «امارت» بعد از تسلط 36 ماهه در افغانستان، در راستای تحصیل و حقوق زنان، هم‌چنان مانند تجربه نخست دهه 90 میلادی بوده و هیچگونه تغییری نکرده است و به دلیل عدم توجه به مردم، و الزامات منطقه و بین‌الملل در کسب مشروعیت داخلی وبیرونی ناکام مانده است.

کلیدواژه‌ها


ابوالحسین: احمد بن فارس بن زکریا،‌ معجم مقائیس اللغة‌ 395 ه‍ ق‌: محقق/ مصحح: عبد السلام محمد هارون‌: قم، دفتر تبلیغات اسلامى 1404 ه‍ ق‌.
اصفهانى راغب، حسین بن محمد: مفردات ألفاظ القرآن‏: تحقیق: صفوان عدنان داوودى، دار القلم: بیروت‏: 1412ق
ثعلبى نیشابورى ابو اسحاق احمد بن ابراهیم‏: الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏: تحقیق: ابو محمد بن عاشور: دار إحیاء التراث العربی‏: بیروت: 1422 ق.
حقانی عبدالحکیم ، الامارت الاسلامیه و نظامها،کابل: مکتبه دارالعلوم شرعیه 1443ق.
حکمتیار گلبدین؛ بحران مشکلات راه های حل؛ تهران: مطبوعات، 1379، ص130-138.
حلف الارهاب عبدالرحیم علی؛ قاهره، مرکزالمحروسه للنشروالخدمات الصحیفه، 2005 .
خادمی مازیار کریمی حاجی، طالبان، خاستگاه و مبانی فکری، تهران، کانون اندیشه، 1392،
دهقان محمود « طالبان و تخریب چهره اسلام نزد جهانیان» تهران: اطلاعات 1379.
الزحیلی وهبته، تغییر الجتهاد، سوریه دمشق، دارالمکتبی، 1420ق.
زمخشرى: ابو القاسم: محمود بن عمر: الفائق فی غریب الحدیث: 583 ه‍ ق: محقق/ مصحح: ابراهیم شمس الدین: دار الکتب العلمیة‌ بیروت- لبنان‌:‌ 1417ق.
زنجانی عباسعلی عمید، مبانی اندیشه سیاسی اسلام، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،1385
سجادی عبدالقیوم، ماهیت دینی – سیاسی گروه طالبان، پگاه حوزه، 21/ 7 / 1380.
صاحب بن عباد: کافى الکفاة: اسماعیل بن عباد‌: المحیط  فی اللغة‌: 385 ه‍ ق‌: محقق/ مصحح: محمد حسن آل یاسین‌: عالم الکتاب: بیروت- لبنان‌: 1414 ه‍ ق‌.
صبحی صالح، نهج البلاغه، خطبه­ی 27، ص69.
طباطبایى: سید محمد حسین: المیزان فى تفسیر القرآن: قم، جامعه‏ى مدرسین 1417 ق.
طبرسى: فضل بن حسن: مجمع البیان فى تفسیر القرآن: تحقیق: محمد جواد بلاغى‏، تهران: ناصر خسرو: 1372.
طبرى ابو جعفر محمد بن جریر: جامع البیان فى تفسیر القرآن‏: دار المعرفه‏: بیروت‏: 1412 ق.
عبدلکحیم حسن العلیی، الحریات العامه فی الفکر و النظام السیاسی فی الاسلامی، بی‌جا، دالفکرالعربی، 1983.
فخر رازى: محمد بن عمر: مفاتیح الغیب‏، دار احیاء التراث العربی: بیروت‏: 1420 ق.
قدیر نصری مشکینی؛ « استیلای طالبان بر افغانستان» اطلاعات سیاسی و اقتصادی ، ش 133- 1377.
قرضاوی یوسف، من فقه الدوله (فقه سیاسی) ترجمه عبدالعزیز سلیمی، تهران: نشر احسان، 1390.
مارسدن پیتر، جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان، ترجمه،کاظم فیروزآبادی، تهران، نشر مرکز، 1388.
مژده وحید، افغانستان و پنج سال سلطه طالبان؛ ج 1، تهران : نشر نی، 1382.
مصباح سید عبدالبصیر، خبرگزاری جمهوری، 16 جدی 1393.
مصطفوى حسن: التحقیق فى کلمات القرآن الکریم: ناشر: دار الکتب العلمیة- مرکز نشر آثار علامه مصطفوی‏: بیروت- لندن- قاهره‏: 1430 ق.
مصلح محمد صالح، مترجم الامارت الاسلامیه و نظامها، آلمان / برلین، 2022 .
مکارم شیرازى، ناصر: تفسیر نمونه: ناصر خسرو: دار الکتب الإسلامیة: تهران: 1374.