دانشپژوه دکتری تاریخ تمدن اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه .
چکیده
این تحقیق می‌کوشد شهر قم را با توجه به گزارش سیاحان اروپایی عصر صفویه و از دریچه‌ی نگاه آنان معرفی کند. بر این اساس، دستاورد خویش را با روش توصیفی ـ تحلیلی در عناوین فرعی جغرافیای ریاضی، جغرافیای طبیعی، جغرافیای سیاسی ـ اداری، جغرافیای تاریخی، جغرافیای انسانی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیای فرهنگی قم ارائه می‌کند. بنابر گزارش سیاحان اروپایی، قم در ارتفاع 1064 متری از سطح دریا، در جلگهی وسیعی، مجاور رودخانه واقع شده است. این شهر در زمان‌های قدیم شهری از ایالت «مدیا» محسوب می‌شده و دوبار دست‌خوش ویرانی کامل شده است، اما از زمانی که شاه صفی اول (حک: ۱۰۳۸ـ1052ق) در آن دفن شده، رونق و آبادانی دوچندان یافته است. شهر قم بعد از شاه صفی، تبعیدگاه درباریان صفوی بود و طرح کلی آن در اواخر دورهی صفویه به شکل مربع مستطیلی بود که از سوی شرق به سمت غرب گسترده شده بود و بیش از 444 مقبرهی منسوب به امام‌زادگان در حوالی آن وجود داشت. اقتصاد شهر قم متکی به کشاورزی و درآمد حاصل از سیاحت و زیارت بود و حرفههای مانند سفال‌گری، قالیبافی، جوشنسازی، چرم‌سازی، صابونسازی، شمشیرسازی در آن رواج داشت.
)